بازار اختیار معامله چیست؟

• مقدمه:

این روزها بازارهای مالی تنوع بسیاری یافته اند اما شاید شما با بخش کوچکی از آنها آشنایی داشته باشید. بازار هایی مانند کریپتو کارنسی ها (ارزهای دیجیتال)، فارکس، قراردادهای آتی، قرارداد های اخزا، قراردادهای اختیار و حتی بورس کالا و… بازارهایی هستند که کمتر معامله گرانی با آن ها آشنایی دارند. همچنین یک معامله گر برای کاهش ریسک معامله گری راهی جز گسترش بازار های مالی برای خود نمی بیند. در این مقاله ما قصد داریم شما را با یکی از این بازار های نوظهور به نام بازار اختیار یا بازار آپشن آشنا کنیم.

کلمات کلیدی: اختیار معامله – حق – وجه تضمین – سر رسید معین

• اختیار چیست؟

قراردادی است که خریدار و فروشنده توافق می کنند یک کالا و سهام را در زمان معینی در آینده معامله کنند. به این صورت که وجه در آینده پرداخت می شود و کالا هم در آینده تحویل داده می شود و چیزی که در حال حاضر معامله و پرداخت می شود “حق” می باشد. در این حالت خریدار با خرید “حق” این اختیار را می یابد که در آینده کالای مورد نظر را از فروشنده خریداری کند. دقت کنید که برای خریدار لفظ اختیار آمده است نه تعهد یعنی خریدار می تواند این کالا را در آینده خریداری کند یا نکند و فقط در حال حاضر باید مبلغ حق این اختیار را به فروشنده پرداخت کند، درست برعکس فروشنده که ملزم و متهعد است که پس از دریافت مبلغ حق اختیار از خریدار کالا را در زمان مقرر به فروشنده تحویل دهد.

قرارداد های اختیار معامله به دو صورت می باشند:

1. قرارداد اختيار معامله اروپائي:

قرارداد اختيار معامله اي است كه فقط در تاريخ سررسيد امكان اعمال آن توسط دارنده اختيار وجود دارد.

2. قرارداد اختيار معامله آمريكايي

قرارداد اختيار معامله اي است كه در هر روز از دوره معاملاتي تا تاريخ سررسيد و در خود سررسيد قابل اعمال است.

• فرصت ها و خطر ها :
  • خریدار تصمیم گیرنده نهایی:

چنانچه قیمت در تاریخ تعیین شده بالاتر از قیمت توافقی باشد، خریدار با سود معامله را می بندد، هرچه قیمت بالاتر، سود بیشتر  و اگر قیمت از قیمت توافقی پایین تر باشد خریدار “حق” می تواند از معامله سر باز زند در این صورت تنها ضرر او به میزان وجه پرداختی “حق” است. به عبارتی در این معامله برای خریدار زیان محدود (حداکثر به میزان وجه “حق”) و سود نامحدود است.

3-2) فروشنده متعهد به اجرای قرارداد:

فروشنده برخلاف خریدار که اختیار دارد که معامله را انجام دهد یا ندهد، اجبار دارد و متعهد است که تا پیش از انقضای تاریخ تعیین شده، مفاد قرارداد را اجرا کند. به همین منظور وجه تضمینی بابت تعهد اجرای قرارداد از فروشنده اخذ می گردد و به نفر سوم که ناظر بازار است داده می شود. همچنین فروشنده موظف است روزانه وجه تضمین را بر اساس قیمت روز تضمین کند تا چنانچه اگر قیمت رشد کرد وجه تضمین لازم اخذ شده باشد. در زمان سررسید فروشنده موظف به تحویل کالا و دریافت وجه از خریدار می باشد و درصورت تحویل ندادن کالا مشمول پرداخت جریمه می شود. بنابراین سود فروشنده محدود و به اندازه قیمت توافق شده است و زیان او نامحدود می باشد زیرا ممکن است قیمت کاهش یابد.

اما شاید بگویید این عادلانه نیست!

اما باید بپذیریم که خریدار “حق” نسبت به فروشنده ریسک بالاتری را می پذیرد بنابراین مستحق دریافت پاداش بیشتری هست و از طرفی فروشنده حق در ابتدا مبلغی را دریافت می کند که با تجمیع با قیمت تعیین شده گاها قیمت سر به سر برای خریدار بسیار بالاتر از بازار می شود.

• سوال: قرارداد اختيار معامله چه تفاوت و تشابهي با قرارداد آتي دارد؟

1. در قراردادهاي آتي زيان بالقوه در مقايســه با سود احتمالي آن بيشتر اســت. اما در اختيار معامله ضرر خريدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختي براي خريد “حق” ميباشد.
2. در قرارداد آتي طرفين متعهد به اجراي قرارداد هستند اما در قرارداد اختيار معامله، يك طرف متعهد و طرف ديگر داراي اختيار جهت اجراي قرارداد ميباشد.

• نتیجه گیری:

یکی از بازارهای کم تر شناخته شده در بازار ایران، بازار قرارداد های اختیار معامله می باشد که با توجه به ماهیت این بازار می توان سود مناسب و در عین حال ضرر کنترل شده ای را کسب کرد. بازارهایی همچون سکه، زعفران ، زیره و … آپشن های فعال در بازار ایران می باشد که هر کدام در سررسید های مقرر خود معامله می شوند. با این حال بازار آپشن دارای ریسک های مخصوص به خود نیز می باشد که آن به قدرت تحلیل شما بر میگردد که بتوانید قیمت کالا را درآینده به درستی پیش بینی کنید.

سید امیرحسین مدیرخازنی، گروه تحلیلی محمدرضا فلفلانی