انواع افزایش سرمایه و نحوه محاسبه قیمت پس از آن

اگر به تازگی وارد بازارهای مالی شده باشید قطعا به مفهوم افزایش سرمایه برخورد کرده اید و کنجاوید تا در مورد آن اطلاعات کسب کنید .در مقاله پیش رو با انواع افزایش سرمایه و مفاهیم کلی و مزایا و ویژگی های انواع افزایش سرمایه آشنا میشویم.

1.سرمایه چیست؟

سرمایه به میزان ریالی ثبت شده در سازمان ثبت شرکت ها گفته می شود .

نکته ای که سرمایه گذاران باید یه آن توجه کنند این است که سرماه ثبتی شرکت برابر با میزان دارایی های روز شرکت نیست .زیرا شرکت ها پس از ثبت اقدام به خرید و فروش دارایی های مختلف کرده و می توانند از این محل  کسب سود کرده و یا زیان متحمل شوند و همین عاملی است که شرکت ها پس از مدتی به سمت افزایش سرمایه و بروز کردن دارایی ها می روند.

2. انواع افزایش سرمایه

به طور کلی شرکت ها از 4 محل اقدام به افزایش سرمایه میکنند:

1.افزایش سرمایه از سود انباشته

2.افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

3.افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهام داران

4.افزایش سرمایه از محل صرف سهام

.3مراحل افزایش سرمایه

شرکت ها فارغ از نوع افزایش سرمایه باید مراحل مشخصی را برای ثبت سرمایه جدید طی کنند

1.ابتدا هییت مدیره شرکت پیشنهاد افزایش سرمایه را ارایه می دهد و با تایید اکثریت سهام داران تصویب می شود

2.سپس اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه و مفروضات و برنامه های شرکت پس از افزایش سرمایه به اطلاع حسابرس می رسد که حسابرس می تواند با تمام یا بخشی از این افزایش موافقت کند

3.در مرحله بعد اطلاعات جهت تایید به سازمان بورس ارسال می شود

4.پس از تایید سازمان بورس اطلاعیه ای جهت تشکیل مجمع فوق العاده توسط شرکت برای تصمیم گیری برای درصد افزایش سرمایه و قیمت هر سهم برگزار می شود

5. پس از مجمع تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده بر روی سایت کدال درج می‏‌شود که در آن مبلغ افزایش سرمایه و درصد افزایش سرمایه به طور قطعی اعلام می‌‏شود و افزایش سرمایه شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت می‌شود.

-شایان ذکر است که تمامی مراحل بالا توسط شرکت از طریق سامانه کدال به اطلاع سهام داران می رسد

4.دلایل افزایش سرمایه

شرکت ها به دلایل متعددی اقدام به افزایش سرمایه میکنند از جمله

1.بهبود ساختار مالی شرکت و به روز رسانی ترازنامه ها

2.تامین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح های توسعه

3.حفظ و افزایش قدرت رقابت شرکت در بازار

4.جلوگیری از خروج نقدینگی از شرکت

5.خارج شدن از شمولیت قانون 141 تجارت

6.افزایش اعتبار شرکت به منظور دریافت تسهیلات بانکی

7.معافیت مالیاتی

8.و…

-حال به بررسی هر یک از انواع افزایش سرمایه می پردازیم

5. افزایش سرمایه از محل سود انباشته

شرکت ها با انجام فعالیت های اقتصادی به سود دست پیدا میکنند که طبق تصمیم سهام داران در جلسه مجمع عمومی بخشی از این سود را بین سهام داران تقسیم کرده و بخشی دیگر را طبق قانون تجارت باید در نزد خود نگه داری کنند

پس از گذشت چند سال مالی اندوخته قابل توجهی از سود در نزد شرکت ذخیره می شود که شرکت ها معمولا از این اندوخته برای انجام افزایش سرمایه استفاده می کنند

همچنین کسب این سود می تواند از فروش دارایی ها یا سهام یا از محل سرمایه گذاری های شرکت تامین شود

در این روش درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمی کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می شود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا می کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می شود قیمت سهام کاهش پیدا می کند.

هر چند فرآیند عرضه و تقاضا پس از بازگشایی سهم باعث اختلاف قیمت سهم با میزان تیوریک آن می شود.

فرمول محاسبه قیمت تیوریک سهم پس از بازگشایی به شرح زیر است:

مثلا فرض کنید قیمت سهام یک شرکت 4000 ریال باشد، اگر این شرکت 60 درصد افزایش سرمایه از این نوع داشته باشد، قیمت جدید هر سهم از فرمول بالا به دست می‌آید:

و به همان میزان نیز به تعداد سهام شما افزوده می شود که به آن سهام جایزه گفته می شود در نتیجه سرمایه شما تغییری نمی کند

در این روش عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود.

علت اقبال سرمایه گذاران به این نوع افزایش سرمایه جذاب شدن قیمت سهم پس از اعمال افزایش سرمایه و همچنین بازگشایی بدون دامنه نوسان در روز بازگشایی است که معمولا موجب رشد قیمت سهم می شود.

6. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها

در این روش شرکت از محل دارایی های ثابت خود از جمله زمین ساختمان و تجهیزات و همچنین از محل سرمایه گذاری ها اقدام به تجدید ارزیابی دارایی ها می کند.

-در این روش نیز سرمایه جدیدی وارد شرکت نمی شود و تنها تغییراتی در صورت های مالی شرکت رخ می دهد.

-این روش بسیار به روش افزایش از سود انباشته شبیه است با یک تفاوت مهم وآن اینکه در این روش تجدید ارزیابی از دارایی های استحلاک پذیر مانند ساختمان و تجهیزات باعث افزایش بار مالی بر صورت های مالی شرکت می شود در نتیجه سود آوری شرکت کاهش می یابد.

-یکی از دیگر دلایلی که شرکت ها یه این نوع افزایش سرمایه روی می آورند خروج از شمولیت قانون141تجارت است که موجب معافیت مالیاتی شرکت نیز می شود

7. افزایش سرمایه از آورده نقدی و مطالبات حال شده

برخی مواقع شرکت ها برای توسعه کسب و کارشان به منابع مالی نیاز پیدا می کنند در این مواقع شرکت ها دو راه برای تامین مالی پیش رو دارند

اول دریافت تسهیلات با بهره از بانک دوم دریافت سرمایه مورد نیاز از سهام داران بدیهی است که روش دوم مطلوب تر است به این منظور شرکت ها اقدام به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران می کنند

برای جذب سرمایه جدید شرکت ها اولویت را به سهامداران خود می دهند به این منظور به سهامداران شرکت حق تقدم تعلق می گیرد که بیانگر اولویت سهامدار در تامین مالی شرکت است

نماد حق تقدم سهام شرکت‌ها همان نماد سهام عادی شرکت است که حرف “ح” به آخر آن اضافه شده است. به عنوان مثال نماد بورسی شرکت ایران خودرو در بورس “خودرو” است و نماد حق تقدم آن “خودروح” می‌باشد.

سهام دار به سه شکل میتواند از عواید حق تقدم بهره مند شود:

1.با پرداخت مبلغ اسمی هر سهم(1000ریال)به حساب شرکت و به میزان وجه واریزی سهم عادی به سهامدار تعلق می گیرد.

2.همچنین سهام دار قادر است تا در زمان مسخص (2ماه) اقدام به فروش حق تقدم خود به سایر سرمایه گذاران بکند.

3.در آخر پس از گذشت زمان قانونی اگر سهام دار ما به تفاوت ریالی هر سهم را پرداخت نکند و همچنین به فروش حق تقدم ها دست نزند .شرکت می تواند حق تقدم ها به فروش رسانده و پس از کسر مبلغ اسمی هر سهم و کارمزد مورد نظر وجه باقی مانده را به حساب سهام دار واریز کند.

فرمولی که پس از این نوع افزایش سرمایه برای قیمت جدید سهم محاسبه می شود به شرح زیر است:

به عنوان مثال اگر شرکتی بخواهد 200 درصد افزایش سرمایه داشته باشد و قیمت هر سهم قبل از افزایش سرمایه 6000 ریال باشد، شرکت هم از هر سهامدار مبلغ 1000 ریال به ازای هر سهم درخواست ‌کند. به این ترتیب قیمت جدید هر سهم و ارزش حق تقدم آن به شکل زیر محاسبه می‌شود:

8. افزایش سرمایه از محل صرف سهام یا سلب حق تقدم

در این روش شرکت ها مبلغی بیش از مبلغ اسمی هر سهم (1000ريال)را طی پذیره نویسی از سرمایه گذار دریافت می کند

این اصافه ارزش دریافتی می تواند به صورت سهم به سهامداران قبلی تعلق گیرد یا به حساب اندوخته شرکت افزوده شود و یا به صورت نقدی به سهام داران پرداخت شود.

-این روش در بازار ایران مرسوم نیست و تا به حال انجام نگرفته است

9. سخن آخر

در نهایت باید اشاره کرد که با توجه به تفاوت ساختار شرکت ها با یکدیگر نمی توان به طور قطع روش خاصی از افزایش سرمایه را به دیگر روش ها ترجیح داد اما به طور کلی روش هایی که در آن سرمایه جدید به شرکت وارد می شود از جذابیت بیشتری برخوردار بوده و برای شرکت ها در بلند مدت مفید تر هستند

بنابراین افزایش میزان سرمایه از طریق آورده نقدی و همچنین صرف سهام به صورت کلی بهتر قلمداد می‌شوند

همچنین افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی برای شرکت هایی که دارای زیان انباشته بالایی هستند و مشمول قانون141 تجارت می شوند با توجه به معاف بودن از مالیات مناسب می باشد.

مسعود توکلی اناران، گروه تحلیلی محمدرضا فلفلانی